Bu yazımızda özel boşanma sebeplerinden olan ‘terk’ e dayalı boşanma davasının prosedürlerini inceleyeğiz.Özel boşanma sebebinde, boşanma sebebi belli bir olguyu gösterir ve o durumun varlığının ispatı boşanma için yeterli bir koşuldur. Terke dayalı boşanma aynı zamanda mutlak boşanma sebeplerindendir. Mutlak boşanma sebeplerinde, boşanmaya karar verilebilmesi için ileri sürülen boşanma sebebinin ispatı yeterli olup ayrıca ortak hayatın çekilmez hale geldiğinin ispatına gerek yoktur. Terke dayalı boşanma davası açılabilmesi için 4721 sayılı TMK’nin 164.maddesi gereği bazı şartlar bulunmaktadır:
- Eşlerden birinin diğerini terk etmesi
Bahse konu terk evlilik birliğinden doğan yükümlülerini yerine getirmemek maksadıyla veya haklı bir sebep olmaksızın gerçekleşmelidir.Terk iki şekilde gerçekleşebilir.Gerçek terk, kısaca çiftlerin ortak konutta birlikte yaşamamaları halidir.Eşlerden diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır ve buna yapıntı terk deriz.
- Eşler arasında ayrılık kararı olmaması
Medeni Kanunumuz eşlere sadece boşanma davası açma hakkı vermekle kalmaz tarafların birbirlerinden uzaklaşıp tekrar düşünmeleri adına ayrılık davası açabilmelerine de izin vermektedir.Eşler 1 yıldan 3 yıla kadar mahkeme kararıyla ayrı kalabilirler.Bu hal terk sebebi sayılmamaktadır ve bu hususa dayalı terk sebebiyle boşanma davası açılamaz.
- Terk süresinin en az 6 ay boyunca sürmüş olması
Terk eden eşin en az 6 aydır ortak konuta gelmemesi ve durumun devam ediyor olması aranır.
- Hakim veya noter aracılığıyla yapılan ihtarın sonuçsuz kalması
Terkin 4. Ayından itibaren terk eden eşe karşı ihtar gönderilebilir. Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hâkim veya noter, esası incelemeden yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi hâlinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunur. Bu ihtar gerektiğinde ilân yoluyla yapılır. İhtar sonrası terk eden eş, ortak konuta dönmez ise artık terke dayalı boşanma davası açılabilmektedir. Ancak, boşanma davası açmak için belirli sürenin dördüncü ayı bitmedikçe ihtar isteminde bulunulamaz ve ihtardan sonra iki ay geçmedikçe dava açılamaz.
- Davet samimi olmalı, davet edilen konut hazır ve uygun olmalı, gerekirse terk eden eşin yol ücreti ödenmeli
Konut içerisinde günlük yaşamsal faaliyetlerin gerçekleşeceği düzeyde yeterli eşya, yiyecek içecek ve gerekliyse yakacak bulunmalıdır. Konut ayrıca yüksek mahkeme kararlarında da ifade edildiği üzere manevi bağımsızlığa sahip olmalıdır. Örneğin kocanın anne ve babasıyla birlikte oturduğu konut bağımsızlık unsurundan yoksundur. Ayrıca bazı boşanma davalarında, mahkemece terk eden eşe yol ücretinin gönderilmesinin kararlaştırılabilir.
Tüm bu hususların sağlanması halinde terke dayalı boşanma davası açılabileecektir.Yazımızın başında değindiğimiz gibi terk özel sebebe dayalı bir boşanma davasıdır.Terkin varlığının ispatlanamaması halinde hakim başka bir boşanma sebebiyle ilgilenmeyecek olup davayı reddedecektir.Ayrıca terk nedeniyle açılacak boşanma davasında samimiyet olgusu sebebiyle, terk eden eşin eve dönmesi için çağrı yapan eş çağrısında samimi sayılacağından, ihtar göndermeden önce gerçekleşen tüm olay ve boşanma sebeplerini affettiği veya hoş gördüğü kabul edilir. Dolayısıyla terk sebebiyle açılan davanın reddedilmesi halinde, terk nedeniyle göndermiş olduğu ihtar sebebiyle diğer tüm iddia ve sebeplerinden feragat etmiş sayılır.
Kocaeli Gölcük Pehlevan Hukuk Bürosu
Avukat Dilara Nur PEHLEVAN