Sınır dışı (deport), Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan, Türkiye’de yasal olarak bulunmayan ve/veya Türkiye’de bulunması kamu yararına aykırı olan kişilerin menşei ülkelerine veya transit gidecekleri ülkelere gönderilmesidir. Sınır dışı kararının kanuni dayanağı 6458 sayılı yasadır. Sınır dışı kararını il valilikleri alır. Sınır dışı kararı ile birlikte ayrıca idari gözetime ilişkin de bir karar alınır.
SINIR DIŞI KARARI VERİLEN HALLER
Sınır dışı kararı verilecek haller 6458 sayılı yasanın 54.maddesinde sayılmıştır.
a) 5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler
b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar
c) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar
ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar
d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar
e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler
f) İkamet izinleri iptal edilenler
g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler
ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler
h) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler ya da bu hükümleri ihlale teşebbüs edenler
ı) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler
i) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar
j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar k) (Ek: 3/10/2016-KHK-676/36 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7070/31 md.) Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler hakkında sınır dışı kararı verilir.
Ayrıca kanunun devamındaki maddelerinde hakkında sınır dışı kararı verilemeyecek olanlarda sayılmıştır. Aşağıdaki hallerde sınır dışı kararı verilemez.
a) Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar,
b) Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler ,
c) Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar ,
ç) Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları ,
d) Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları,
(2) Birinci fıkra kapsamındaki değerlendirmeler, herkes için ayrı yapılır. Bu kişilerden, belli bir adreste ikamet etmeleri, istenilen şekil ve sürelerde bildirimde bulunmaları istenebilir.
SINIR DIŞI KARARINA İTİRAZ
Sınır dışı kararına karşı 7 gün içinde İdare Mahkemesinde iptal davası açılabilir. İdari dava açıldığına dair dava açılış formunun göç idaresine sunulması halinde sınır dışı işlemleri durdurulur. Görevli mahkeme İdare Mahkemesi iken yetkili mahkeme sınır dışı kararını veren valiliğin bağlı bulunduğu yer mahkemesidir.
Kocaeli İzmit Pehlevan Hukuk Bürosu
Avukat Çağdaş Çağatay PEHLEVAN