Daha önceki yazımızda nafaka ve türlerinden bahsetmiştik.Bu yazımızda ise bahse konu nafakanın değişen ihtiyaçlar ve ekonomik sebeplerle, nafaka alacaklısının istemi üzerine dava yoluna gidilerek ne şekilde ve nasıl arttırılacağı yönünden ele alacağız.
Nafaka, nafaka alacaklısına gerek kendisi gerekse müşterek çocukların bakım ve ihtiyaçları için kural olarak aylık şekilde ödenmektedir. Mahkemece hükmedilen nafaka, kesin hüküm teşkil etmez. Bu sebeple nafaka miktarı, belirli koşullar sağlandığında ve dava açmak suretiyle talep edildiğinde yine mahkeme tarafından arttırılabilmektedir. Zaman içinde değişen ihtiyaçlar, ekonomik şartlar ve enflasyon gibi sebeplerle nafaka miktarı yetersiz kalabilmektedir. Mahkemeye haklı sebeple talepte bulunan taraf aşağıda görülen TMK hükümlerince, nafaka artırım davası açarak nafaka miktarını artırabilecektir.
- Yoksulluk nafakası için;
TMK. Madde 176/5, Hâkim, istem hâlinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.
- İştirak nafakası için;
TMK Madde 331, Durumun değişmesi hâlinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler veya nafakayı kaldırır.
Dava Açabilmek İçin Gerekli Şartlar:
- Tarafların ekonomik gelirlerinde değişiklik olması gerekir.Nafaka alacaklısının gelirinin azalması, iş kaybı, hastalık ya da temel ihtiyaçlarının artması gibi sebepler örnek olarak gösterilebilir.Diğer bir açıdan nafaka borçlusunun ise gelirinde artış meydana gelebilir.Nafaka borçlusunun mali durumunun iyileşmesi, iş değişikliği, terfi ya da yatırım kazançları gibi sebepler örnek gösterilebilir.
- Mahkeme mevcut nafakayı değerlendirirken hakkaniyet ilkesini gözetir.Mevcut nafaka güncel temel ihtiyaçları karşılamıyorsa ya da çocukların büyümesiyle giderler de doğru oranda artış gösterdiyse bu noktada nafaka miktarının yeniden ele alınıp değerlendirilmesi gerekir.
Nafaka alacaklısı ve borçlusunun ekonomik hali ve durumları her somut olaya göre farklılık göstereceğinden mahkemenin belirli nafaka artış oranının üzerinde bir nafaka artımı yapması mümkündür.
Ayrıca taraflar, mahkemece nafakaya hükmedildiğinde, nafaka bedelinin sonraki yıllardaki artış oranının da belirlenmesini mahkemeden talep edebilmektedir. (TMK 176/ 5) Bu şekilde nafaka alacaklısı sürekli dava açmak yükünden kurtulacaktır.
Nafaka artırım davasında görevli mahkeme, Aile Mahkemesidir. Yargı çevresinde aile mahkemesi bulunmuyor ise Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir.Nafaka artırım davasında, TMK md.177 gereği, yetkili mahkeme nafaka alacaklısının yerleşim yeri yeridir. Ayrıca dava, basit yargılama usulüne tabidir.
Davanın açılabilmesi için kanun, herhangi bir süre koymamıştır.Mevcut koşulların oluşması ve durumun hakkaniyeti gerektirmesi davayı açabilmek için yeterlidir.
Nafaka artırım davalarında harç, nisbi harca tabidir. Ayrıca Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi md.9/2 gereği; Nafaka davalarında reddedilen kısım için avukatlık ücretine hükmedilemez.
Kocaeli Gölcük Pehlevan Hukuk Bürosu
Avukat Dilara Nur PEHLEVAN